Romuald Oramus, La cathédrale. Peinures et graviures Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu, 2020

Katedra Prousta, cykl  20 grafik 

 

[…] Omawiane grafiki nie są próbą ilustrowania Poszukiwania. Wnętrza katedr stają się sceną wydarzeń, na której prawa grawitacji oraz podmiotowa odrębność poszczególnych bytów już nie obowiązują, a logika prowadzonej narracji jest względna i zarazem w wyrazie subiektywna. Postacie z przedstawień Prousta snują się w przestrzeni, czasem jakby błądzą i unoszą się w zawiłościach sklepień, innym razem, jako duchy przeszłości, przenikają kamienne konstrukcje sakralnych budowli, bądź niczym cienie bez fizjonomii wyłaniają się z niebytu.

 

Zainspirowane charakterem dzieła Prousta ryciny ledwie w kilku wątkach odnoszą się do konkretnych sytuacji, osób czy miejsc powieści. Przywoływane w nich persony, wykreowane w oparciu o stare fotografie, niosą świadectwo przemijania i destrukcji. To często sepiowe lub czarno-białe figury o zatartych fizjonomiach, inspirowane zdjęciami z widocznymi przebarwieniami czy utratą tonów, wywołaną szkodliwym wpływem dziennego światła, z mechanicznymi uszkodzeniami, ze śladami – jak można mniemać – wypadków historii, których są świadectwem. A jednak fotografie te, wciąż przybliżając nam aurę minionego czasu, zachowały siłę dokumentu trwałości przyjmowanych przez człowieka konwencji, zawartych w pozach, strojach, wyrazach twarzy, pomimo, że są jedynie cząstką ulotnej chwili zatrzymanego czasu. Zarazem widoczna na tych fotografiach jego destrukcyjna siła, nieuchronnie zacierająca ślady unikatowych chwil przeszłości, stała się dodatkową inspiracją do zastosowania w technikach druku wklęsłego – obok akwaforty i akwatinty – techniki odprysku, miękkiego werniksu i suchej igły. Te trzy ostatnie, otwarte na przypadek i szkicowość graficznej notacji, ekspresję struktury kreski i płaszczyzny czarno-białego lub barwnego tonu farby drukarskiej, sprzyjały warsztatowym możliwościom ukazania tego, co ulotne i przypadkowe, a zarazem niepowtarzalne w zarysie kształtów i materii tekstury, wyglądów postaci oraz ich otoczenia. Pomagały w zobrazowaniu złożoności przestrzennej sceny Proustowego teatru życia. *

[…]

 

*Fragment wypowiedzi autora nt. cyklu grafik; por. Romuald Oramus, La cathédrale. Peintures et graviures/ Romuald Oramus, Katedra. Malarstwo i grafika; katalog wystawy, Słowo wstępne Marek Tomaszewski,   teksty: Sebastian Stankiewicz, Les cathédrales – L’ordre des neumes / Katedralne porządki „neum”, Romuald Oramus, La cathédral de Proust/ Katedra Prousta; katalog wystawy Société Historique et Littéraire Polonaise / Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie; Bibliothèque Polonaise de Paris / Biblioteka Polska w Paryżu, Uniwersystet Pedagogiczny w Krakowie, 2020.

 

Autor zdjęć wystawy: Romuald Oramus