In the Stream of Time. An Exhibition of Paintings and Prints by Romuald Oramus University of St. Thomas, Houston, USA 2022
Uniwersytet św. Tomasza z radością gości dzieła wybitnego polskiego artysty, Romualda Oramusa. To zaszczyt móc zapoznać odbiorców amerykańskich z jego pracami właśnie tutaj, w Houston, mieście wielce przychylnym sztukom pięknym. Dzieła artysty cechuje uwagi godna rozmaitość stylistyczna oraz zróżnicowanie techniczne i tematyczne. Za życia Oramusa, Polska przechodziła okresy politycznego niepokoju, w tym stan wojenny, a także odzyskanie przez Polskę niezawisłości.
Z wysokości trzeciego piętra, z okien studia wychodzących na historyczny Rynek Główny, artysta przez wiele lat obserwował życie codzienne swojego ukochanego Krakowa w całej jego banalności i niestrudzeniu, a także piękno jego majestatu; stąd przyglądał się tragicznym wydarzeniom w powojennej historii Polski oraz triumfom papieża Polaka i Solidarności. Korzystając z bogatego dziedzictwa i spuścizny polskiej kultury i sztuki, Oramus w innowacyjny sposób tworzy swoją obrazy rozpięte „pomiędzy abstrakcją geometryczną i liryczną figuracją”. Jego prace niosą nam nie tylko piękno kształtu i koloru oraz komizm obserwowanych przez niego zachowań i rytuałów człowieczych lecz również szeroką panoramę powiązanych tematów, podpowiedzi i zagadek. Jego prace, ze wszech miar przyjemne i ekspansywne, są też wyzwaniem z uwagi na zawarte w nich serie powtórzeń i zestawień obrazów i nawiązań do minionych stylów i mitologii oraz trendów współczesnych. Powiedzmy, że rozróżnienie i interpretacja warstw oraz wzajemnych relacji zawartych w wielości znaczeń jego prac jest „semiotycznym wyzwaniem”. I chociaż artysta od 1979 roku maluje cykle prac o tak sugestywnych tytułach jak Funeralia, Fitness Club, Rytuały codzienności, Realne-nierealne czy Katedra, to widzę, że opisując jego prace krytycy chętnie posługują się słowem „kalejdoskopowe”. Określenie to niesie obietnicę adekwatnego opisania pierwszego odbioru jego prac. Wielość kolorów i kształtów i planów czy figuracji obecnej w danej pracy oraz w serii prac każe nam zastanowić się jak te zmienne kształty i fragmenty mogą złożyć się w rzecz większą. To odkrycie dopiero czeka na widza. Odnosząc się do własnych prac, sam artysta uważa, że „powinno się kontemplować obrazy na swój sposób, odpowiedni dla pojmowania świata przez danego człowieka, wybierając zjawiska znane i ekscytujące lub też ważne”. W ukazanym świecie widać zrównoważenie: poczucie wszechogarniającej empatii wobec wszystkiego co ludzkie, wobec osobistych i wspólnych prób zrozumienia świata pomimo porażek i zapomnienia. W późniejszym cyklu Katedr, efekt kalejdoskopowy skupia się na chwilach kontemplacji niesionych przez struktury i kolory tych pomników wiary, które teraz jednak odmalowano nie na znaną z przeszłości monumentalną modłę lecz raczej poprzez ruch kolorów i wektory geometrii zdążającej ku temu, co mistyczne.
Niejednokrotnie miałem szczęście korzystać z uprzejmości i gościnności Romualda i jego żony Beaty w krakowskim studio. Pozostaję pod wielkim wrażeniem ich umiłowania Polski, wiary i sztuki, a także ich skromność, dobroć i uprzejmość wraz z gotowością do zaopiekowania się przybyszem, czy to mnie czy mojego syna artysty, oraz zaangażowania w życie Krakowa i polskiej sztuki. Teraz czekamy na możliwość podziękowania i zaoferowania gorącego i otwartego przyjęcia przez nasz Uniwersytet i nowopowstały Instytut św. Jana Pawła II. Prace Romualda Oramusa wielokrotnie wystawiano w Muzeum Archidiecezjalnym Kardynała Karola Wojtyły w Krakowie. Jego sztuka ilustruje tę właśnie ideę, którą Jan Paweł II wyłożył w Liście do artystów z 1999 roku: Każda autentyczna artystyczna intuicja wykracza bowiem poza to, co postrzegają zmysły, i przenikając rzeczywistość stara się wyjaśnić jej ukrytą tajemnicę. Ma swoje źródło w głębi ludzkiej duszy – tam, gdzie pragnienie nadania sensu własnemu życiu łączy się z nieuchwytnym doznaniem piękna i tajemniczej jedności rzeczy.
Dr John P. Hittinger
profesor filozofii
Dyrektor Instytutu św. Jana Pawła II
Uniwersytet św. Tomasza
Houston, Teksas, USA
Autorzy zdjęć wystawy: Anna i Jakub Oramus
Zobacz także:
